Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Rusya-Ukrayna savaşının sona erdirilmesine dönük memleketler arası diplomasinin arttığı bir devirde bugün Ankara’da bir ortaya gelecek. Barış masasının çabucak kurulmasından yana olan ve o müzakerelerde yer almak isteyen Türkiye’nin, bu ziyaret sırasında da her türlü oynamaya hazır olduğu bildirisini vermesi bekleniyor.
Zelenskiy’nin stratejik ortak olarak tanımladığı Türkiye ile başta savunma sanayi olmak üzere ilgileri güçlendirme arayışında olduğu kaydediliyor. Birleşik Arap Emirlikleri, Türkiye ve Suudi Arabistan’ı kapsayan bir cinse çıkan Zelenskiy, 18 Şubat Salı günü Ankara Cumhurbaşkanı Erdoğan ile baş başa ve heyetler ortası görüşmeler gerçekleştirecek.
ALTUN: PAYDAŞLIK ALAKALARI GÖZDEN GEÇİRİLECEK
BBC Türkçe’nin aktardığına nazaran, ziyaretle ilgili resmi açıklamayı yapan Cumhurbaşkanlığı Bağlantı Yöneticisi Fahrettin Altun, iki önderin görüşmesi sırasında stratejik iştirak münasebetlerinin tüm boyutlarıyla gözden geçirileceğini ve iki ülke ortasındaki iş birliğinin daha da güçlendirilmesi için atılacak adımların ele alınacağını kaydetti.
Tarafların Ukrayna’daki son gelişmeler konusunda fikir alışverişinde bulunacakları da belirtildi.
Zelenskiy, 24 Şubat 2022’de başlayan Rusya’nın işgal teşebbüsünden sonra Türkiye’yi Temmuz 2023 ve Mart 2024’te ziyaret etmişti. Bu Ukrayna Cumhurbaşkanı’nın üçüncü Türkiye ziyareti olacak.
RİYAD’DA ABD-RUSYA GÖRÜŞMESİ
Zelenskiy’nin bu ziyaretini başkalarından çok daha değerli kılan öge zamanlaması. Zelenskiy ile Erdoğan’ın Ankara’da görüştüğü saatlerde Riyad’da ABD’nin yeni idaresi ile Rusya ortasındaki birinci üst seviye yüz yüze temasın gerçekleşecek olması, zamanlamanın değerini somut olarak ortaya koyuyor.
14-16 Şubat ortasında düzenlenen Münih Güvenlik Konferansı’na katılan ABD’li yetkililerin “Ukraynasız Ukrayna-Rusya barış görüşmeleri” olarak tanımlanan bir süreci başlatacaklarına ait bildirilerinin akabinde gelen bu temaslar sürecin bundan sonraki basamakları açısından değer taşıyor.
Zelenskiy’nin bu nedenle, bu türlü kritik bir süreçte ABD Başkanı Donald Trump’ın “dostum” dediği Erdoğan ile görüşmek üzere Ankara’ya gelmeyi tercih etmesi dikkat çeken bir gelişme olarak görülüyor. Bu da iki önderin Ankara’dan verecekleri bildirilerin milletlerarası toplum tarafından da dikkatle takip edilmesini gerektiren bir öge olarak görülüyor.
FİDAN, ‘HAZIR VE İSTEKLİYİZ’ DEMİŞTİ
İki önderin yüklü ele alacakları husus 2022’den bu yana devam eden savaşın nasıl sonlandırılacağı olacak. Türkiye, Rusya’nın işgal teşebbüsünün başladığı Şubat 2022’den yalnızca bir ay sonra Ukrayna ve Rusya dışişleri bakanlarını Antalya’da bir ortaya getirmiş, daha sonra da uzmanlar düzeyinde İstanbul barış görüşmelerinin devamını sağlamıştı. Sonuç alınamasa da bu teşebbüs, iki tarafı bir ortaya getiren tek inisiyatif olarak kayıtlarda yer alıyor. Her iki ülkeyle de yakın münasebetini sürdüren Ankara, bu yeni süreçte yer almak istediğini gizlemiyor.
16 Şubat’ta TRT World kanalına bir demeç veren Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, “Türkiye, Ukrayna’da barışa katkıda bulunmak ve Ukrayna’nın tekrar inşasına katkıda bulunmak için her türlü rolü oynamaya istekli ve hazır” sözlerini kullandı.
Aşamalı bir barış planına ihtiyaç duyulduğunu aktaran Fidan, “Şu an ABD idaresi, Avrupalılar ve bizler; hepimiz, mümkün ateşkes ve barış planının farklı istikametleri üzerinde çalışıyoruz. Fakat, kısa vadeli acil ateşkes muhtaçlığını uzun vadeli stratejik korkularla birleştirmek şu anda çok kıymetli bir husus. Şu anda üzerinde çalıştığımız husus tam olarak bu” dedi.
ZELENSKİY, GÜVENLİK GARANTİSİ İSTİYOR
Zelenskiy’in NATO üyesi Türkiye temaslarında yüklü olarak gündeme getirmesi beklenen mevzuların başında güvenlik garantisi ve muhtemel bir mutabakatın gözlenmesi ve korunması için Avrupalı güçlerden oluşan bir barış gücü oluşturulması bulunuyor. 2022’de yapılan lakin sonuç alınamayan barış görüşmelerinde Türkiye’nin de ortalarında olduğu “garantörler grubunun” oluşturulması gündeme gelmiş, Ankara buna sıcak baktığını kaydetmişti.
Erdoğan, 2023 Temmuz ayında görüştüğü Zelenskiy’e Ukrayna’nın NATO’ya iştirakini desteklediğini güçlü tabirlerle lisana getirmişti. Fakat diplomatik kaynaklar, bilhassa Trump’ın iktidara gelmesinin akabinde değişen şartlara dikkat çekiyorlar ve tüm ülkelerin değişen şartlara nazaran tavırlarını gözden geçirdiklerini kaydediyorlar.
Türkiye’nin mümkün bir barış mutabakatı durumunda barış gücüne katılıp katılmayacağının da süreç içinde ele alınacağını belirtiyorlar.
SAVUNMA SANAYİDE İŞ BİRLİĞİ SÜRECEK
Erdoğan-Zelenskiy görüşmesinde iki ülke ortasında son devirde giderek gelişen savunma sanayi işbirliğinin güçlendirilerek sürdürülmesi de değerli başlıklar ortasında yer alacak. İki ülke ortasındaki askeri işbirliği, 2014’te Kırım’ın Rusya tarafından işgal ve ilhakı sonrası başladı ve yıllar içinde gelişti. Fakat 2022 sonrası bu işbirliği daha farklı bir hal aldı. Türkiye, Rusya’nın işgalinin başlamasından bu yana Ukrayna’ya başta silahlı insansız hava araçları (SİHA) olmak üzere değerli ölçüde silah ve askeri ekipman sağladı.
Türk SİHA’larının bilhassa savaşın birinci devrinde Rusya’nın ilerleyişini durdurma konusunda değerli muvaffakiyet elde ettiği Ukrayna tarafından da lisana getirilen bir öge. Rusya da bu durumu çeşitli seviyelerde sık sık gündeme getirdi ve Türkiye’yi eleştirdi. “Bayraktar” SİHA’larını üreten Baykar’ın Ukrayna topraklarında inşa ettiği fabrikanın bu sene sonuna hakikat tamamlanması ve üretime geçmesi bekleniyor. Türkiye’nin Ukrayna donanması için ürettiği korvetlerin de 2025-2026 devrinde teslim edilmesi planlanıyor.
Zelenskiy, son ziyaretinde korvetlerin yapıldığı tersaneyi ziyaret etmiş ve Türkiye-Ukrayna bağlantılarının stratejik boyutuna dikkat çekmişti. İki ülke savunma sanayi alanındaki işbirliğini bundan sonraki süreçte de güçlendirmeyi istediklerini kaydediyorlar. Ankara’da yapılacak temaslarda bu hususta atılacak somut adımların ele alınması öngörülüyor. Temaslarda iki ülke ortasındaki ekonomik ve ticari alakaların büyütülmesi ve Ukrayna’nın tekrar yapılanmasında Türk özel şirketlerinin de devreye girmesi üzere hususların da görüşülmesi bekleniyor.
(ALINTI)