Uluslararası sistemin gerilim altında ve değişim halinde olduğunu belirten Sabah Gazetesi müellifi Bercan Fiyat, bugünkü köşesinde eski tertibin ölmeye başladığını ve yeni bir sistemin doğum sancılarını yaşadığımızı yazdı. Dünyanın içinde bulunduğu süreci 1945’li yıllara benzeten Fiyat, “Küresel statüko milletlerarası problemleri çözmede yetersiz. Geleceğin dünyasını inşa etmek için uluslar topluluğunun kolektif çalışmasına muhtaçlık var.” dedi.
Geleceğin tertibi kozmik insan onuruna, eşitliğe, adalete, çoğulculuğa, kozmopolitliğe, müsamahaya, ekonomik refah ve güvenliğe dayanması gerektiğini belirten Meblağ, “Yoksa mevcut global sistemin dünyaya dayattığı sıfır toplamlı mantık felaketleri daha da derinleştirecektir. Zira Soğuk Savaş periyodunda (1945-1991) ülkeler ABD ve SSCB liderliğinde iki bloka bölündü. Bir kutbun elde ettiği kazanım başkası için kayıp olarak görüldü. Ancak gelişmekte olan ve üçüncü dünya (bağlantısızlar) diye nitelenen bloktaki ülkelere ABD ve SSCB tarafından taraf tutmaları için baskı yapıldı.” dedi.
Bağlantısızlar Hareketi’nin (The Nonaligned Movement/NAM), 1955’te Endonezya’nın Bandung kentinde gerçekleşen birinci Asya-Afrika konferansının akabinde ortaya çıktığını hatırlata Fiyat, “Dünya nüfusunun yüzde 54’ünü oluşturan 29 ülke, memleketler arası bağlantılarda derinleşen Doğu-Batı yahut ABD-SSCB ortasındaki kutuplaşmayı dengelemek ve iki bloklu dünyaya meydan okumak için bu toplantıya katıldı.” dedi.
‘ÜÇÜNCÜ DÜNYAYA ALTERNATİF’
“NAM kurucuları Yugoslavya Devlet Başkanı Josip Broz Tito, Hindistan Başbakanı Jawaharlal Nehru, Mısır Cumhurbaşkanı Cemal Abdülnasır, Gana Devlet Başkanı Kwame Nkrumah ve Endonezya Devlet Lideri Sukarno, Soğuk Savaş’ın ‘bize karşı onlar’ dayatmasına ve mantığına karşı çıkarak üçüncü dünyaya bir alternatif sundu.” diyen Fiyat şöyle devam etti:
“Ne var ki ABD ve SSCB yeniden de her tıp ayartma, tehdit ve teşvik düzeneğine başvurarak NAM ülkelerini kendi yörüngelerine çekmeye çalıştı.
Bugün Ukrayna’daki savaş ve Gazze’deki barbar soykırım bağlantısızlık kavramını tekrar canlandırdı. Çünkü dünya nüfusunun yüzde 80’ine sahip ülkelerin oluşturduğu global çoğunluk Ukrayna’yı destekleyen koalisyona katılmadı. Tıpkı biçimde İsrail’in Gazze’deki yırtıcı soykırımına birkaç Batılı ülke dışında dünyadan kimse takviye vermiyor.
Bu yeni global tavrın öncü ülkesi ise Türkiye. Zira hem Gazze’deki soykırıma karşı takındığı halla hem de Ukrayna krizinde izlediği diplomasiyle Türkiye yeni dünyaya dair vizyonun en tesirli aktörlerinden ve ilham kaynaklarından biri oldu.
Hindistan Başbakanı Nehru, 1948’de BM’deki konuşmasında “Dünya Avrupa’dan daha büyük bir şeydir ve dünyanın meselelerinin temel olarak Avrupa problemleri olduğunu düşünerek meselelerinizi çözemezsiniz” diyerek Batı’yı uyarmıştı.
Bu kelamlar Sayın Erdoğan’ın “Dünya beşten büyüktür ve daha adil bir dünya mümkün” çıkışlarını hatırlatıyor.
Bugün Türkiye’den ilham alan Hindistan, Meksika, Macaristan, Slovakya, Güney Afrika ve Brezilya üzere ülkeler hem Batı ile hem de Rusya ve Çin ile yakın bağlarını koruyor.
Çatışmalardan ve taraf tutmaktan kaçınan dinamik bir ahengi sürdürüyorlar.
Netice olarak dünya yeni bir uzlaşı arayışında. Gidişat bunu gösteriyor. Lakin bu uzlaşı büyük güçlerle sonlu kalmamalı. Türkiye’nin sancaktarlığını yaptığı global çoğunluğun talepleri de gözetilmeli. Aksi halde kaos daha da derinleşir.”