Ünlü müellif Liz Behmoaras’ın 75 yaşında bugün hayatını yitirdiği belirtildi.
LİZİ BEHMOARAS KİMDİR?
1950 yılında İstanbul’un Şişli ilçesinde dünyaya gelen Lizi Behmoaras, yazın dünyasında “Liz” ismiyle tanınan değerli bir edebiyatçı ve mütercim olarak hafızalarda yer etti. Ailesi ona babaannesinin isminin kısaltması olan “Lizi” ismini verirken, yazı hayatında bu ismi bir adım daha kısaltarak “Liz” olarak kullanmayı tercih etti. Ailesi, dokumacılık tüccarı Nesim Katalan ve Jaklin Anavi‘nin evladı olan Lizi, Fransızca, Türkçe, İspanyolca ve Rumca konuşulan bir konutta, lisan ve kültürlere dair derin bir anlayış geliştirdi.
İLK YILLAR VE EĞİTİM HAYATI
İlkokul eğitimini Şişli Terakki’nin karşısındaki Özel Aydın Okulu’nda tamamlayan Behmoaras, akabinde İstanbul’daki Notre Dame de Sion Fransız Lisesi’ne devam etti. Bu devirde lisan sevgisi ve edebiyat tutkusu şekillenmeye başladı. Katalan’ın çok dilliliğe olan yatkınlığı, ilerleyen yıllarda ona geniş bir perspektif kazandırarak, edebi mesleğine taraf verdi.
ÇEVİRMENLİK VE YAZI HAYATINA BİRİNCİ ADIMLAR
Lise mezuniyetinin akabinde çevirmenlik yapmaya başlayan Lizi, yabancı lisan dersleri vererek geçimini sağladı. Yazı hayatına ise çevirileriyle adım attı. Fransızca yapıtları Türkçeye çevirerek edebiyat dünyasına katkıda bulundu. Simone de Beauvoir, Ivan Illich, Marie Cardinal ve Paul Valery üzere kıymetli müelliflerin yapıtlarını Türkçeye kazandırdı. Bu devirdeki çevirileri, onun lisan ve kültürler ortası köprüler kurma maharetini gözler önüne serdi.
GAZETECİLİK VE MÜELLİF KİMLİĞİ
1986-1996 yılları ortasında Şalom gazetesinin kültür servisinde editörlük yapan Behmoaras, ardından Nokta Dergisi, Yeni Yüzyıl ve Cumhuriyet gazetelerinde de yazılar yazdı. Memleketler arası arenada da kalemiyle yer bulan Katalan, Fransızca yayımlanan Liberation, L’Arche ve Tribune Juive üzere gazetelerde de makalelere imza attı.
EDEBİYAT ALANINDAKİ BİRİNCİ ADIMLAR
Lizi Behmoaras’ın ilk kitabı 1993 yılında yayımlandı: Türkiye’de Aydınların Gözüyle Yahudiler.
1997 yılında yayımlanan Kimsin Jak Samanon? isimli biyografi kitabında büyükannesinin anılarını toplarken, yüzyıl başında Türkiye’deki Yahudi cemaatinin ömür biçimini ve bu periyottaki politik olaylara olan bakış açılarını ele aldı. Akabinde, Mazhar Osman, Moiz Kohen ve Suat Derviş üzere değerli figürlerin biyografilerini kaleme aldı. Suat Derviş biyografisi, Bulgarca ve Arapçaya çevrilerek geniş bir okuyucu kitlesine ulaştı.
Lizi Behmoaras, biyografik yapıtlarının akabinde roman yazmaya yöneldi. 2011 yılında yayımlanan Sevmenin Zamanı isimli birinci romanı, okurlarıyla farklı bir kimlik arayışı üzerinden tanıştı. Daha sonra da Alman Subayın Konutu (2015), Sen Bir Öbür Gittin (2017) ve Lale Puding Shop (2020) üzere romanları yayımlandı.
Lizi Behmoaras, lisanın gücünü ve edebiyatın insan ruhunu manaya kapasitesini en verimli biçimde kullanan bir müellif olarak, Türk edebiyatına değerli katkılarda bulundu.