Ekonomi Profesörü Daron Acemoğlu, yapılan araştırmaların ülkelerde artan demokrasinin yatırımlar, sıhhat ve eğitime katkıda bulunarak büyümeye çok net olumlu tesiri olduğunu lakin Türkiye de dahil tüm dünyada toplumun istediği koşulların giderek bozulması nedeniyle demokrasilere takviyenin azaldığını söyledi.
İş Bankası tarafından düzenlenen Atatürk Vizyonuyla Gelecek Yüzyıla Bakış Konferansı’nda bir konuşma yapan Acemoğlu, “Yaptığım araştırmaların vurguladığı şey; demokrasinin büyümeye çok net müspet bir tesiri var. Bu tesir, yatırımı arttırarak, sıhhati güzelleştirerek ve eğitime katkıda bulunarak büyüyor” diye konuştu.
Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’nün Türk asıllı önde gelen iktisat profesörlerinden Daron Acemoğlu, demokrasi şayet büyüme sağlarsa, yolsuzluğu altında tutarsa, istikrar oluşturur ve insanların istediği alanlarda harcama yapılırsa toplumda tüm demokrasiye olan takviyenin arttığını lakin dünyada ortaya çıkan bu temel sorunlar nedeniyle demokrasiye olan takviyede büyük bir düşüş olduğunu söyledi.
İNSANLARIN DEMOKRASİYE DAYANAĞI AZALIYOR
Acemoğlu, “Şu anda Türkiye’de görüyorsunuz, gazetelerde olsun, gençlikte olsun insanların demokrasiye olan takviyesinde bir sallanma var. Bu bir tek Türkiye için değil, Avrupa’da da tıpkı şey, Amerika’da da birebir şey, Asya’da da tıpkı şey (var). Yani demokrasi baharı bitti, demokrasi son baharındayız. Umarım kışına girmeyiz” dedi.
Otomasyon, globalleşme ve toplumsal medyanın şu anda dünyayı etkileyen en temel hususlardan olduğuna işaret eden Acemoğlu, “Demokrasi krizinin sonucu da tıpkı biçimde teknolojiyle ilgili. Otomasyona mı bir tek yatırım yapacağız yoksa otomasyon yerine personel fiyatlarını arttıran teknolojilere yatırım yapmayı becerebilecek miyiz? Globalleşmeyi nasıl yine organize edeceğiz? Ve toplumsal medyayı demokrasinin karşılığı yerine demokrasinin yardım eden bir süreç haline getirebilir miyiz?” diye konuştu.
‘TÜRKİYE ÇOK EŞİTSİZ BİR ÜLKE’
Türkiye’nin de yeni teknoloji akımları ve teknolojinin getirdiği sonuçlarla karşı karşı karşıya olduğunu belirten Acemoğlu, teknolojiye yatırımda önemli manada geri olan Türkiye’nin büyümesinin ise tüketim ve inşaattan geldiğini vurguladı.
Acemoğlu, “Tüketim olağan çok düzgün bir şey, insanların tüketmeye muhtaçlığı var. Lakin birebir vakitte yatırım lazım. Türkiye’deki inşaat kesimine olan yatırım oranını diğer hiçbir ülkede göremezsiniz… Tıpkı vakitte daima sağlıklı bir büyüme olması için fiyatların artması lazım. Türkiye’deki fiyat artışı ne yazık ki çok istikrarlı değil ve bunun sonucu olarak da Türkiye çok eşitsiz bir ülke” dedi.
Demokrasinin ve dinamik bir iktisadın gelişmesi için devlet ve toplumun ortasında bir güç istikrarı olması gerektiğini söyleyen Acemoğlu, bu dengesizliklerin gelecek 20 yıl için daha kıymetli olacağını ve gelecek 20 yılın kritik bir süreç olduğunu vurguladı.
Acemoğlu, “Türkiye’nin ekonomik olarak, bilimsel olarak, siyasi olarak bu (teknolojik) akımlara hazır olması lazım ve bence bunun şu anda başlaması lazım” dedi.
YÜKSEK FAİZ ORTAMINDA TEKNOLOJİYE YATIRIM ZORLUĞU
Dünyada düşük faiz periyodunun bittiğini ve Türkiye’de de esasen faizin yüksek olduğu bir ortam olduğunu belirterek, bütün dünyada teknoloji ile ilgili yapılması gereken yatırımların ve adaptasyonların yüksek faizlerin olduğu periyotta yapılacağına dikkat çekerek bunun bir zorluk olduğunun altını çizdi.
Acemoğlu, “Yani (hem Türkiye hem de) tüm dünya ekonomileri için çok daha kolay adaptasyon vakti artık bitti. Ve daha da berbatı, hem Türkiye’de hem dünyada bütçe açıkları da artık artmaya başladı… Bütçe açıkları yüksek olduğu için ve bu tüm adaptasyonlar, tüm yatırımlar için devletin daha da kıymetli bir rol oynaması gerektiği için aslında bir zorluk daha var, (bu da) toplumsal güvenlik ağını artırmak” dedi.
Sosyal güvenlik ağını artırmak, yeni yapay zekaya olan yatırım, yeni iklimle ilgili olan güç teknolojilerine yatırım, öteki bir biçimde ülkelerin altyapısındaki iyileştirmeler dahil hepsinin artık bu yüksek faiz ortamı ve değişen global ortamda çok daha güç olacağını belirteren Acemoğlu, 2017 yılından beri globalleşmenin biçim değiştirdiğine, bunu ABD’nin azalan ithalatının dünyadaki istikrarları değiştirmesi üzerinden açıkladı.